Grein ​- Menntamál í núinu

Við hjá Pírötum viljum að í Reykjanesbæ verði áfram gerðir framsýnir og góðir hlutir í menntamálum. Á grunnskólastiginu eru menntamál almennt í góðum gír og það er verið að huga að nýjum grunnskólum til að mæta íbúafjölgun. Það sem upp á vantar er að innleiða vinnulag aðalnámsskráa af meiri festu og það vantar að gera betur við þann hóp grunnskólabarna sem ekki hafa fengið að upplifa og njóta þeirra réttinda sem þau hafa, líkt og Barnasáttmáli SÞ, núverandi grunnskólalög og menntastefna Reykjanesbæjar kveða á um.

Getur það verið að við séum að mismuna börnum okkar með greiningar og neita þeim um tækifæri til að vaxa og þroskast í öruggu og hvetjandi umhverfi? Ýmis merki eru um það. Dæmi eru um að börn fái ekki að taka þátt í sínum hverfisskóla og séu frekar sett í úrræði utan síns hverfis sem fjarlægja þau frá daglegu skólastarfi og einangra þau í sérstökum deildum.

Þar sem þetta á sér stað er Reykjanesbær ekki að fara eftir sinni eigin stefnu í mennta- og jafnréttismálum og er að neita börnunum um sín mannréttindi. Það er kominn tími á að líta frá gömlum áherslum sem virka ekki fyrir alla og innleiða nýja strauma í menntamálum þar sem engum er mismunað.

Fátt er okkur foreldrum jafn mikilvægt og að finna fyrir því að börn okkar eru í góðum skóla þar sem þau fá að njóta sín. Að þau upplifi jákvæða félagsvitund, séu partur af sínu umhverfi og með jafnöldrum. En ef upp er komin sú staða að barnið er sett í úrræði sem neitar því um aðgang við jafnaldra sinna hlýtur krafan að vera sú að fylgja eigi núverandi stefnu gagnvart þessum börnum einnig.

Í 3. gr. Barnasáttmála Sameinuðu Þjóðanna segir:
“Allar ákvarðanir eða ráðstafanir yfirvalda er varða börn skulu byggðar á því sem er börnum fyrir bestu. Setja á lög og reglur sem tryggja börnum þá vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst.”

Innan Háaleitisskóla er að finna sérdeild sem nefnist Goðheimar sem þjónustar alla grunnskóla Reykjanesbæjar. Margt gott er um það úrræði að segja og þar sinna börnin sínu bóklega námi innan sérdeildarinnar en þegar kemur að öðrum fögum líkt og heimilisfræði, handmennt, íþróttum o.fl. eru þau með jafnöldrum sínum í tíma. Þar með er bæði verið að koma til móts við sérþarfir þeirra í bóklegu námi en einnig gera þeim kleyft að mynda félagsleg tengsl við sína jafnaldra og nærumhverfi.  Sá annmarki er við úrræði Háaleitisskóla að þangað fara eingöngu börn upp í 6. bekk. Eftir það eru þau send úr sínum hverfisskóla og m.a. sett í sérrúræði Njarðvíkuskóla, sem kallast Björkin og Öspin.

Í grunnskólalögum 91/2008 segir:
„Þá skal grunnskóli leitast við að haga störfum sínum í sem fyllstu samræmi við stöðu og þarfir nemenda og stuðla að alhliða þroska, velferð og menntun hvers og eins.“

Ef skoðuð er stefna Bjarkarinnar (sem eingöngu varð gerð aðgengileg á netinu nú í vor 2018) er það úrræði einnig ætlað nemendum úr öllum grunnskólum Reykjanesbæjar og er það ætlað börnum sem hafa sýnt alvarlegar atferlis- og hegðunartruflanir og/eða geðræn vandamál. Marg gott hefur komið úr því úrræði en vísir er að því að það hafi horfið frá sínu upprunalega skipulagi sem sett var á sínum tíma árið 1999.

Þar er þó ámælisvert að þau börn sem eru í Björkinni fá engin samskipti við önnur börn Njarðvíkurskóla fyrir utan frímínútur. Þau eru ekki með öðrum börnum í smíði, íþróttum, heimilisfræði né öðrum fögum og þar með hafa börnin ekki hvatann til að tengjast öðrum börnum þann stutta tíma sem frímínutur eru. Vegna þessa er sá ábati sem stefnt er að með stefnu Bjarkarinnar að vinna gegn sjálfri sér með einangrun sem börnin lenda í. Sú einangrun vinnur gegn menntastefnu Reykjanesbæjar og þeirri vinnu að stefna að betra félagsfærni barnanna.

Í menntastefnu Reykjanesbæjar er skrifað að:
„Börn og ungmenni í Reykjanesbæ hljóti góða almenna menntun og fái tækifæri til þess að vaxa og þroskast í öruggu og hvetjandi umhverfi“

Hvað er þá til ráða? Við skulum skoða hvað aðrir skólar hafa gert og nýta það sem komið hefur sér vel m.a. fyrir börn með greiningar. Sem dæmi má taka Nú skólann sem staðsettur er í Hafnarfirði. Þar má finna grunnskóla fyrir 8-10 bekk sem sameinar nýjar áherslur í nútímaskólastarfi og hefur sýnt að nýtist börnum mjög vel. Helstu áherslurnar hjá þeim hafa m.a. verið að byrja skóladaginn í dagsbirtu, takmarka kyrrsetu með breytilegum námsstellingum og mikla áherslu á hreyfingu.

Í Nú skólanum er einstaklingsmiðað nám þar sem nemendur fá að nálgast námsefnið á sínum eigin forsendum. Það eru engar skólabækur, eingöngu tölvur og það kennslukerfi sem notast er við er Vendinám, líkt og notast er við í Keili. Nemendur eru í lotufyrirkomulagi og hver kennslustund er 25 mínutur, það hefur sýnt sig að það fyrirkomulag að hafa 3 fög í þrjár vikur í senn hentar börnunum betur en að vinna að öllum fögum samtímis.

Nú skólinn er titlaður sem íþróttaskóli en forsvarsmenn skólans segja að þar megi finna örlítið hærra hlutfall nemenda sem hafa greiningu en í öðrum skólum og þau börn séu að standa sig „ótrúlega vel“. Reynsla þeirra sýnir að þetta námsfyrirkomulag hentar börnum með greiningar mjög vel. Það má m.a. sjá í námsárangri barnanna þar sem börnin hafa verið að ná betri árangri námslega m.a. í stærðfræði, en í öðrum skólum Hafnarfjarðar.

Við öll fáum að lifa eitt æviskeið og reynsla okkar sem börn mótar framtíðina okkar og líf og það er á okkar ábyrgð að öll börn fái að upplifa sína æsku vel, jafnt sem heima hjá sér og í skóla. Píratar hafa valið að fylgja menntastefnu sem miðar við að virkja aðalnámsskrár menntamálaráðuneytis, en í flestum skólum hefur innleiðing gengið hægt og kennarar átt erfitt með að tileinka sér grunnhugsun aðalnámsskráa. Það þarf að gera átak í því og þar innan rúmast vel þau bættu úrræði sem sjá má fyrir sér varðandi börn með greiningu.

Undirritaður er sagnfræðingur og frambjóðandi í 4. sæti á lista Pírata í Reykjanesbæ.